Bayraktar; "Ayvada %100 oranında kayıp yaşadık"
Bayraktar; 'Tarım sezonu kayıplarla geçti. Ayvada %100 oranında kayıp yaşadık'... Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, ilimizdeki kuraklık, zirai don ve kokarcanın verdiği zararlar nedeniyle ayva, üzüm ve fındıkta milyarlarca liralık kaybın bilançosunu açıkladı.
TV 264’te yayınlanan Muhabir Masası programının konuğu Akyazı Ziraat Odası, Akyazı Ticaret Borsası ve Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, Sakarya’nın tarımdaki kayıpları üzerine açıklamada bulundu.
Bayraktar, “Tarım kesimi açısından 2025 yılını değerlendirdiğimizde, gerçekten sıkıntılı bir sezon geçirdiğimizi görüyoruz. Sezonun başında kuraklık, pardon, zirai don kaynaklı sıkıntılar oldu. Zirai donun, ülke genelinde yaklaşık 68 vilayette zararlara yol açtığını gördük. İlimizde de başta fındık, ayva, üzüm olmak üzere, önemli tarımsal ve ekonomik değerlerimizde ciddi verim kayıpları yaşandı. Güney ilçelerinde, özellikle Pamukova ve Geyve’de, birçok ağaç meyve dahi vermedi diye biliyorum. Ayvada %100 oranında kayıp yaşadık, tamamen zirai dondan kaynaklı. Üzümde %60 oranında kayıp yaşadık. Fındıkta ise zirai don kaynaklı %20’ler civarında bir kayıp söz konusuydu. Tabii sonrasında özellikle kuraklık sebebiyle bu kayıpların hızla arttığını gördük. Özellikle fındıkta, zirai don kaybı %20 civarındayken, kuraklıkla birlikte bu kaybın %40’lara çıktığını ve toplam kaybın fındıkta %60’lara vardığını görüyoruz. Şu anda yine bölgemizin önemli ürünlerinden olan mısırda, %50’nin üzerinde kayıplar yaşandığını maalesef görmekteyiz” dedi.
“2025 üretim sezonu, üreticilerimiz açısından Türkiye genelinde olduğu gibi ilimizde de oldukça sıkıntılı bir üretim sezonu olarak karşımıza çıktı” diyen Bayraktar, “Üreticimiz büyük risklerle bu üretimi yapıyor. Her sene bu riskleri alıyor. Ama bu sene, gerçekten üst üste gelen birçok riskin bir arada yaşandığı ve sonuç olarak da üreticilerimize ve ülkemize önemli ekonomik kayıpların yaşandığı bir süreç oldu. Geçen sene kokarca riski vardı. Zirai don riski vardı. Bu sene ise afet kuraklık eklendi üstüne. Geçen seneye kıyasla bu sene en büyük tehdit olarak, örneğin geçen sene kokarcayı görüyorduk. Popülasyon artışının en yüksek seviyeye geleceğini öngörüp, bununla ilgili sezon öncesinde neler yapabiliriz, hangi çalışmaları yaparak zararını en aza indiririz diye çalışmalarımız vardı. Ama gördük ki, zirai donun ve kuraklığın verdiği zarar, kokarcanın verdiği zararla mukayese edildiğinde; kokarcanın verdiği zarar yok denecek kadar az seviyelerde kaldı.”
Satılabilecek ayva yok
Bayraktar, “Rakamlarla ifade etmek gerekirse, zirai don neticesinde, bölgemizin özellikle güney bölgelerinde ana geçim kaynağı durumunda olan ayva ve üzümde önemli zararlar ortaya çıktı. Mesela ayva üretimimizin neredeyse %100’ünün zirai don kaynaklı zarara uğradığını görüyoruz. Evet, neredeyse ekonomik değeri olan, satılabilecek değerde ayva yok. Bölgemizde zirai donun ayva üzerindeki etkisi bu düzeyde oldu. Peki bunun ekonomik karşılığı nedir? Bölgemizde ayva üretimimizin yaklaşık 96 bin ton olduğunu kabul edersek ve geçen seneki ayva fiyatları üzerinden ortalama kilo fiyatının 15 TL olduğunu varsayarsak. 1 milyar 440 milyon TL’lik bir ekonomik kayıptan söz ediyoruz. Yuvarlarsak bu 1 milyar 485 milyon TL’ye denk geliyor. Ayrıca ayvanın ihracat ürünü olduğunu da kabul edersek, bunun 357 bin dolarlık bir döviz karşılığı da bulunuyor. Dolayısıyla bu, sadece ilimizin değil, ülkemizin de önemli bir ekonomik kaybıdır. Yine aynı şekilde, bölgemizin temel ürünlerinden olan üzümdeki kayba baktığımızda, yaklaşık %60 oranında bir verim kaybı yaşandığını görüyoruz. 2024 yılı üretim miktarı olan 63 bin 500 ton üzerinden hesapladığımızda, 44 bin 500 tonluk bir kayıpla karşı karşıyayız. Bu yarıdan fazla, çok büyük bir kayıptır. Bunun ekonomik tutarı nedir diye baktığımızda, 2 milyar 250 milyon TL’lik bir kayıptan söz ediyoruz. İhraç edilen bir ürün olduğunu da kabul edersek, bu da yaklaşık 52 milyon 976 bin dolarlık bir ekonomik kayıp demektir.”Bayraktar; “Sakarya’da tarım sezonu kayıplarla geçti”
İlimizin ve çiftinin kaybı
“Gerek ayvadaki gerek üzümdeki kayıp, ülkemizin kaybı, ilimizin kaybı, çiftçilerimizin kaybıdır. Aynı zamanda bu ülkedeki bütün ekonomik sektörlerin de kaybıdır. Fındıktaki kayba baktığımızda, sezon başında zirai don kaynaklı %20’lik bir kayıp öngörülmüştü. Ancak kuraklık ve kokarcanın da etkisiyle bu kaybın %60’lara çıktığını görüyoruz. Geçen sene 97.000 ton, ondan önceki sene 100.000 tonluk üretimi olan bir iliz. Fındık üretimi açısından %60 oranında bir kayıp demek, 60.000 tonluk bir kayıp demektir. Şu an 300–350 TL bandına kadar geldi. Ama sadece Toprak Mahsulleri Ofisi'nin açıkladığı birim fiyat olan 200 TL üzerinden değerlendirdiğimizde bile, 60 bin ton x 200 TL = 12 milyar TL’lik bir ekonomik kayıptan söz ediyoruz. Bunun döviz karşılığı ise 2 milyar 857 milyon 714 bin dolar civarındadır. Dolayısıyla böyle bakıldığında bu çok büyük bir milli kayıptır. Ülkemizin, milletimizin, çiftçimizin, üreticimizin kaybıdır. Çünkü bu geliri elde edecek olan çiftçimiz, bu parayı harcarken tüm ekonomik sektörlere de zenginlik katacaktı” dedi.