Vasiyetnamenin İptali Hakkında Hususlar
VASİYETNAMENİN İPTALİ HAKKINDAKİ HUSUSLAR
Sizlere daha önce vasiyetnamenin ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve yapıldığı esnada geçerlilik kazanmasının neler olduğundan bahsetmiştim. Fakat bazen bu şartların sağlanmamış olması veya sağlanmış olmasına rağmen mirasbırakanın son iradesini yansıtmıyor olması halinde vasiyetnamenin iptali yoluna gidilebilmektedir. Bu durumda vasiyetnamenin iptali gündeme gelecektir.İlgililer tarafından vasiyetnamenin iptali davası açılabilir ve kanunda aranan vasiyetnamenin iptali sebeplerinden birinin somut olayda mevcut olduğunun ispatlanması halinde mahkeme tarafından vasiyetnamenin iptaline karar verilmesi mümkündür.
Vasiyetnamenin iptaline karar verilebilmesi için, kanunda belirtilmiş olan iptal sebeplerinden birinin varlığı aranmaktadır. Kanunda yer alan vasiyetnamenin iptali sebeplerinden birinin mevcudiyeti halinde ilgililer tarafından vasiyetnamenin iptali davası açılabilecektir. Bu durumda yetkili ve görevli mahkeme tarafından iptal kararı verilebilir. Ancak ilgililer tarafından vasiyetnamenin iptali talep edilmezse, vasiyetname geçerli olarak hüküm ve sonuçlarını doğuracaktır.
İptal davası için gereken sebepler şu şekilde sıralanabilir:
1. Tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,
2. Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,
3. Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise,
4. Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa.
Bu başlıkları biraz daha açacak olursak:
Tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa: Mirasbırakanın vasiyetname düzenlenmesi için genel şart olan ayırt etme gücünün bulunması ve 15 yaşının doldurulması gerekmektedir. Bu şartların sağlanmaması halinde vasiyetnamenin iptali gündeme gelebilecektir. Eğer bir yabancılık unsuru varsa mirasbırakanın ehliyeti kendi milli kanununa göre belirlenecektir.
Peki mirasbırakan ehliyete sahip iken vasiyetname düzenlemiş fakat daha sonra ehliyetini kaybetmişse vasiyetnamenin akıbeti ne olacak ? Bu halde vasiyetname kişi ehliyet sahibi iken düzenlenmiş olduğu için iptali gündeme gelemeyeceği gibi ehliyetsiz birinin düzenlediği vasiyetname de sonradan ehliyet kazanılması halinde geçerlilik kazanamayacaktır.
Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa: Mirasbırakanın tasarrufunda herhangi bir irade sakatlığı olması durumunda meydana gelmektedir. Mirasbırakan bir yanılgıya dayanarak vasiyetname düzenlemişse veya başka biri tarafından kandırılıp bu vasiyetname düzenlenmişse veya başka birinin baskısı veya tehdidi sonucu bu vasiyetname düzenlenmişse vasiyetnamenin iptali meydana gelecektir. Ancak iptal edilebilir olan vasiyetnameden mirasbırakan bu etkiden kurtulduğu andan itibaren 1 yıllık süreçte geri dönmediği takdirde ilgili vasiyet geçerli sayılacaktır.
Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise : Vasiyetname hukuka veya ahlaka aykırı bir şartı bağlanmış veya bizzat bu şekilde hüküm içeriyorsa iptali gündeme gelecektir.
Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa: Örneğin size bir önceki makalemde anlatmış olduğum resmi olarak düzenlenen vasiyetnamede resmi memur huzurunda yapılmamış olması veya bu memur huzurunda yapılmış olmasına rağmen tanık olarak katılması yasak olan kişilerin vasiyetname düzenlenmesinde tanıklık yapmış olması halinde vasiyetnamenin iptalini gündeme getirecektir.
İptal davası, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Dava, söz konusu vasiyetnamenin tamamının veya bir kısmının iptaline ilişkin olabilir. İptal davası, vasiyetnamenin kendilerine, eşlerine veya hısımlarına kazandırma yapılanların tasarrufun düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayandığı takdirde tasarrufun tamamı değil, yalnız bu kazandırmalar iptal edilir.
İptal davası açma hakkı, davacının tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihinin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer.
Sizlere vasiyetnamenin iptal sürecini ve bu sürece ilişkin hususları kısaca izah ettim. Umarım yazım faydalı olmuştur. Bir sonraki yazıma kadar sağlıcakla kalın, sevgiyle kalın…
Av.Burak KILIÇ