İlhan Baykal ile röportaj

Geyve Atatürk anıtının nasıl yapıldığını, bu süreçte neler yaşandığını anlatan Baykal, Geyve'ye dair duygularını dile getirdi. 

Atatürk anıtının meydandan kaldırılıp belediye binasının önüne taşınmasıyla ilgili yerel yöneticileri daha duyarlı olmaya davet ederek, verilen kararı yeniden gözden geçirmelerini isteyen Baykal "Cumhuriyeti kuranların kemiklerini sızlatmayın" dedi.

İşte İlhan Baykal hocamızla yapmış olduğumuz röportaj;

Hocam merhaba, sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

- Rahmetli annemin takvim yapraklarına yazdığı günlüklere göre 7 Mayıs 1932 tarihinde Tekirdağ Çorlu’da doğmuşum. İlk on yıllık yaşamım dışındaki süreler ise gerek öğrencilik, gerek askerlik ve iş hayatım nedeni ile değişik bölgelerde geçmiştir. Halen de Kocaeli, Darıca Bayramoğlu beldesinde yaşamımı sürdürmekteyim. Huzurluyum, mutluyum kalan ömrümü de burada sürdürmek isterim.

Öğretmenlik nasıl bir meslek, genç öğretmenlere neler tavsiye edersiniz?

- Öğretmenlik kutsal  bir meslektir. Öğretmenlikte başarının sırrı sabırlı olmak, ağır ağır acele etmeden yükselmeyi hedeflemektir. Görev yapılan bölgeyi ve insanların sosyal, ekonomik ve kültürel  durumunu iyice etüt ederek uzun süreli plan yaparak yola koyulmakla başarı elde edilebilir. Öğretmenlik bir tanrı mesleğidir. İnsan sevgisi olmadan başarı beklenemez. Çağın akışına göre gelişim, araştırma ve çağdaş ülkelerdeki mesleki gelişme gün be gün izlenerek uluslararası beraberlik sürdürülmelidir. Öğretmen, görev yaptığı yerde lider olmayı başarmalı, çevresine ışık saçabilmelidir.  
Genç öğretmenlere çok okumayı, çok çalışmayı, çevresinde güven duyulan insanları örnek almasını, sevilen sayılan ve güvenilen insanlar içinde lider durumda olmalarını dilerim. 

Geyve deyince aklınıza neler gelir?

- Geyve deyince aklıma gelen; Gençliğim, enerjim bilgi ve becerilerimi paylaştığım başarıları elde ettikçe çalışma hırs ve azmimin geliştiği dünyanın en güzel insanlarının yaşadığı cennet misali güzelliklere sahip şipşirin bir bölge geliyor aklıma. Geyve yüzyıllarca yaşam bölgesidir. Bir yanda Sakarya nehri, diğer yanda yemyeşil yaylaları, ormanları, doğanın bütün güzelliklerinin pekiştiği bir bölge olması Tanrının insanlara en büyük armağanı olsa gerek. Bugünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin oluşmasındaki en önemli bölgelerden biri de hiç şüphe yok ki Geyve’dir. Toprağının bereketi, insanının fedakar ve çalışkanlığı, sevgi ve saygıda kusuru az olan nadir bölgelerden biridir. Rahmetli eşim de Geyvelidir. Geyve sevgimde O’nun da payı inkar edilemez. 

Geyve'ye dair unutamadığınız anılar elbette çoktur. Bir-iki tanesini anlatabilir misiniz?

- Geyve’ye ait unutamadığım anılarımı günlerce bir masa etrafında toplansak yüzlerce, binlerce anımı anlatsam yine de hatırlayamadıklarım ciltlere sığmaz. Yararlı olur düşüncesi ile "Dünden bugüne - Yaşamın içinden" adlı kitabımda bir kısım anıları hikayeleştirerek yazdım. Okuyuculara sundum. Yaşım hayli ilerledi ama fırsat bulsam canım kadar sevdiğim, önemsediğim Geyveli insanlarla birlikte olmayı güzellikleri paylaşmayı çok arzu ederim.

Geyve Atatürk anıtı sizin döneminizde yapıldı. Yapımına nasıl karar nasıl verildi, bu süreçte neler yaşandı? 

- Geyve Atatürk anıtının yerinin değiştirilmesi canımı çok sıkıyor. Bugünün genç insanları bilmez. Geçmiş yıllarda 1960 yılının sonlarına kadar her türlü resmi törenler, toplantılar ve mitingler bugün düzenlemesi yapılmakta olduğunu duyduğum bu meydanda Belediyeden getirilerek bir masaya konan alçıdan yapılmış Atatürk büstü sembol olarak yerini alır, tören bitiminde de büst Belediyedeki yerine götürülürdü.

Türkiye tarihine mal olmuş, adeta Türkiye Cumhuriyeti'nin sembolu haline gelmiş bir beldede en küçük bir iz yok. Kurtuluş Savaşı'nın önde gelen Kahramanlarından Ali Fuat Cebesoy’un Alifuatpaşa’da mezarı olmasa sanki bu bölge Kurtuluş Savaşı ile ilgisi olmayan bölgelerden biri sayılacak.

Yukarıda da değindiğim gibi 1961 yılı Ulusal Egemenlik Çocuk Bayramı meydanda halkın coşkun ilgi ve katılımı ile masanın üzerine konan Atatürk büstünün önüne okullar ve kuruluşların çiçek demetleri konarak tören sürdürüldü. Dönemin Kaymakamı Ahmet Celal Balkanlı haftada bir gün yapılan İlçe Yönetim Kurulu toplantısında gündeme Atatürk anıtı yapımını dile getirerek, üzüntülerini belirtti.

Çok kısa bir süre içinde kamuoyunda güçlendirilerek eyleme geçilmesini, Geyve halkını temsilen iş adamları, esnaf ve gençlik temsilcileri ile bir araya gelinmesini ön çalışmalar için de İlköğretim Müdürü, Garnizon Komutanı, Jandarma Komutanı, Ziraat Müdürü, Veteriner, Tapu Kadastro Müdürü, Tapu Sicil Müdürü, Tekel Müdürü, ilk ve orta dereceli okul müdürleri, Belediye Başkanı ve gönüllü çalışmak isteyenlerden oluşacak bir komitenin oluşturulması, yazışmalar ve haberleşme için de Kaymakamlık Yazı İşleri Müdürü'nün de komitede olması istendi. Gurur verici bir görev için işbirliği yapıldı.

En kısa sürede tüm Geyve halkı adına ticaret adamları, esnaf ve gençlik temsilcileri ile bir araya gelindi. Alanda yer alacak Atatürk anıtının yeri saptandı. Anıtı yapacak heykeltraş için İstanbul Teknik Üniversitesi ile temasa geçildi. Deneyimi ve çalışmaları ile yurdun çeşitli bölgelerine büst yapan Prof. Hüseyin Gezer rektörlükçe önerildi.

Bir iki görüşmenin sonunda Sn. Hüseyin Gezer yapacağı çalışmalarla ilgili hazırladığı taslakları ve maketi getirdi, sunumunu yaptı. Ücret konusunda fazla yorulmadık.  Anıt yapımı için kasamızda beş kuruş olmadan yola çıktık, sözleşmeyi imzaladık. Artık geri dönüş yoktu. Zamanımız da kısıtlı olduğu için kaynak yaratma arayışına gidildi.

Türkiye’nin Türk sanat müziğinde haklı bir gurura erişmiş bestekar Yıldırım Gürses konseri için çalışmalar başlatıldı. Konserde düzenlenen açık artırmadan oldukça iyi bir gelir elde edildi. Geyve halkı yediden yetmişe elini cebine atarak imkanları oranında katkıda bulunmaktan geri kalmadı.

Hızla çalışmalar sürerken anıt için gerekli kum çakıl, çimento ve benzeri malzemeler bağış olarak temin edildi. Anıt kaidesi için Vezirhan'a gidildi. Mermer ocak sahipleri ile görüşülerek bedelsiz olarak  ihtiyaçlar temin edildi. Kasaba merkezi sakinleri dışında köylülerimiz de bedenen çalışarak ya da olanakları oranında katkıda bulundu. Özellikle pancar, tütün, ipek böceği kozası yetiştiren üreticilerin katkısı unutulamaz. Öğrenciler harçlıklarından, memurlar maaşlarından gönüllerince ayırdıklarını gururla komiteye sundular.

Elde edilen para ve malzemeler Yazı İşleri Müdürü Rauf bey tarafından kayda alındı. İşler aksamadan yürütülürken Kaymakam, İlçe Yönetim Kurulu ve Anıt yapımında uğraş verenleri acil toplantı için makamına davet etti. Kaymakam son derece heyecanlı bir şekilde; "Arkadaşlar Prof. Hüseyin Gezer telefon etti, hak ediş takvimine göre bugün … lira ödemeniz gerekiyor. Hazırlıklı olun, fazla zamanım yok". Günlerden Cuma ve öğle saatleri. Hepimiz telaş içindeyiz, nereden para bulabiliriz telaşı içersinde Rauf bey "Kaymakam bey caminin önünde bir sürü dilenci var, bunların hiçbirisi Geyveli değil. Bugünkü hasılatları acaba bize nefes aldırabilir mi?’’.. Katılımcıların gülüşü ile eyleme geçildi.

Jandarma Komutanının talimatı, zabıtanın da katılımı ile dilenciler Kaymakamlığa getirildi. Dilenmenin suç olduğunu bilen bu insanlar da tedirgin ve ürkek. Kaymakam dilencilere hitaben "Siz dilenmeyi meslek haline getirmişsiniz. Bugün burayı terk edeceksiniz ceplerinizi boşaltın kazançlarınıza makbuz karşılığı el koyuyoruz. Burada gördüğünüz insanlar günlük işlerini bırakarak Güzel Geyve’miz meydanına Atatürk Anıtı yapımı için çalışıyorlar. Haydi bakalım neyiniz varsa dökün ortaya’’..  On-onbeş dilencinin üzerinden çıkan paralara toplantıya katılanların da katkıları ile Hüseyin Gezer’e ödememiz gereken para sağlandı.
Çalışmalar süresince bu eylem zaman zaman yad edildi.

Geyve Meydan Projesi ile ilgili düşünceleriniz nelerdir?

- Sakarya Büyükşehir Belediyesi aracılığı ile Geyve Meydan düzenlemesi yapılacağını sosyal medyadan öğrendim. Atatürk Anıtı, Haziran 1961'den beri Geyve’nin en görkemli yerinde tüm heybeti ile durmakta. Anıt kaidesindeki rölyefler Kurtuluş Savaşını simgelemekte. Geyve’ye gelen konuklar mutlaka anıtın yanından geçmekte ve gururla dünlerimizi yad etmektedirler. Sosyal medyadan öğrendiğime göre bu görkemli anıt yerinden kaldırılarak başka bir yere nakledilecekmiş. Başta Geyveli olan Büyükşehir Belediye Başkanı olmak üzere Geyve'nin yerel yöneticileri ve Belediye Başkanını daha duyarlı olmaya, verdikleri kararı yeniden gözden geçirmeye, ölümsüz Türkiye Cumhuriyeti'ni kuranların kemiklerini sızlatmamalarını Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü rahatsız etmemelerini bir yurttaş olarak istiyorum. Atatürk anıtının olduğu yere Ayva sembolu konacakmış. Unutulmasın ki bir zamanlar o meydanda yurt dışı plakalı kamyonlar üzüm, şeftali, kiraz, elma kolilerini yurt dışına götürmek için sıraya dizilirlerdi. Nerede o günler? Bugün Ayva popüler, yarınlar belli değil. Yetkililer şapkalarını çıkarıp önlerine koysunlar, yeniden düşünsünler. Çevre ve meydan düzenlemesi elbette çok güzel, gurur verici ama bir yenilik yaparken Türk insanının gururu kırılmamalı. Gönlüm meydan düzenlemesi bittiğinde yapılacak olan törende Atatürk’ün anıtına aynı yerde çelenklerimizi koyalım. Sevgimizi ve gururumuzu birlikte yaşayalım. Bu işi siyaset dışına taşıyalım, herkes mutlu ve gururlu olsun.

Hocam son olarak neler söylemek istersiniz, Geyve halkına mesajınız ne olur?

- Onbeş yıl aralıksız hizmet yaptığım Geyve halkına olan sevgim, saygım yaşadığım sürece hiç değişmeyecektir. İster Geyve'de yaşamını sürdürsün, isterse geçimini ve yaşamını Geyve dışında sürdürsün, Geyveli insanlar her zaman Geyveli olmanın gururunu, mutluluğunu ilelebet sürdüreceklerdir.

Hocam, vermiş olduğunuz bilgiler ve katkılar için teşekkür eder, sağlık ve mutluluklar dileriz.

- Bana bu fırsatı verdiğiniz için ben teşekkür ederim.