Bir restorasyon faciası daha

Kadı Yakupoğlu Nasrullah tarafından 1506’da Kastamonu’da yaptırılan Nasrullah Kadı Camisi, 2014’te onarım ve restorasyon şartıyla devri yapılarak Gürsoy Grup Restorasyon Şirketi’ne kiraya verildi. İki yıl süren restorasyon 2016’da tamamlandı. Ancak eski halinde yer alan çok sayıda işlemenin restorasyonun yeni halinde bulunmadığı görüldü.

‘GÖRÜNCE AĞLADIM’

Türk İslam sanatı uzmanı, yazar, hattat Mustafa Bektaşoğlu, eleştirilerini şöyle sıraladı:

“Cami çok değerli Anadolu’nun incisi niteliğinde bir yapı. Çocukluğumdan beri ilham aldığım, tarihini araştırdığım bu camide restorasyon sonrası içeri girdiğimde gözlerime inanamadım ve gözyaşlarımı tutamadım. Camisi büyük bir hana dönmüş. Çok önemli hattatlara ait eserlerin olduğu iki dev levha artık camide bulunmuyor. Ben hattatım o levhaları ‘değersiz’ görüp kaldırmış olabilirler ancak o levhalardaki işler çok önemli hattat örnekleri. Pek çok işlemenin de üzeri kapatılmış. Nusrullah Kadı Camisi bu restorasyonu hak etmedi.”

‘ELEŞTİRİLER ÇOK HAKSIZ’

Nasrullah Kadı Camisi’nin son hali tartışma yarattı: Badana mı restorasyon mu

Mimar Sinan Genim ise yapının eski ve yeni halini incelediğini 1750’lerde yapılmış orijinal kalem işlerinin olduğunu ve restorasyonda bu işlerin ortaya çıkarıldığını daha sonraki dönemlerde yapılmış tarihi değeri olmayan işlerin ise bu restorasyonda yer bulmadığını söyledi ve bu noktada eleştirileri haksız bulduğunu belirtti.

Nasrullah Kadı Camisi’nin son hali tartışma yarattı: Badana mı restorasyon mu
Restorasyon çalışmalarından sonra ünlü hattat Ahmet Şevket Efendi tarafından yapılan süslemeler ve hatların birçoğunun kaybolduğu iddia edildi. Sosyal medyada “Bu restorasyon değil badana”, “Resmen tarih cinayeti”, “Yazık böyle mi sahip çıkılıyor tarihimize, söyleyecek söz yok” gibi yorumlar yapıldı.

2 PANO DEPODA

Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy, restorasyon yerine badana yapıldığı yönündeki iddialara şöyle yanıt verdi: “Kastamonu Nasrullah Kadı Camii Şerifi Vakfı’na kayıtlı Nasrullah Kadı Camisi’nde Genel Müdürlüğümüzce yapılan kapsamlı onarım çerçevesinde yapılan uygulama ile orijinal süslemelerin badana ile kapatıldığı hatta yok edildiği iddiasının sosyal medya üzerinde gerçeği yansıtmayan bir gündem olarak yer bulduğu görülüyor. Hattat Mustafa Bektaşoğlu’nun eleştirdiği panoların orijinal olmadığı tespit edildi ve şu anda Kastamonu’daki Şeyh Şabanı Veli Vakıf Müzesi’nin deposunda durmakta. Raspa çalışmaları sırasında, birbirinden farklı dönemlere ait kalem işi bezeme örnekleri tespit edilmiştir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk ve İslam Sanatı Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mim. M. Baha Tanman’dan uzman görüşü alınarak mevcut duruma göre kalem işi bezemeye ilişkin restorasyon tadilat projesi hazırlanmış ve Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvurulmuş ve onaylanmıştır.”

‘1. DÖNEMİ İHYA ETTİK’

Güryapı Restorasyon Şirketi’nden yapılan açıklamada ise şöyle denildi: “Camii; uzun süredir kapsamlı onarım görmediği için kubbe yüzeyinde yoğun kabarma ve bozulma olan alanlarda hasar tespiti ve dönemsel kalemişi araştırmaları yapılmıştır. Araştırma süreci sonucunda farklı dönemlere tarihlenen iki tabaka kalem işi bezeme tespit edilmiştir. Alt yüzeyde tespit edilen özgün dönemin araştırılması ve değerlendirilmesi için konunun uzmanları ile detaylı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Anılan kurul kararı doğrultusunda 1’inci dönem özgün kalemişleri ortaya çıkartılarak ihya edilmiştir. Camii içinde bulunan hat yazılarının tümü korunarak restorasyonu yapılmıştır. Üst döneme ait kalemişleri ise mihrap önünde bulunan kubbede ve belirli alanlarda dilim şeklinde bırakılmıştır.”

Tartışma yarattı: Badana mı restorasyon mu?

Kastamonu'da 514 yıllık tarihi Nasrullah Camii'ndeki süslemeler ve hat çalışmalarının, restorasyon çalışması sırasında kaybolduğu, caminin eski ve yeni görüntüleri arasındaki fark olduğu yönündeki iddialar üzerine Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy açıklama yaptı. Ersoy, "Restorasyon kapsamında eserin içindeki tüm hatlar, konumları ne olursa olsun sadece temizlenmiş ve özgün haliyle bırakılmış olup, mevcut hiçbir hat yazısı kaldırılmamıştır" dedi.

Kastamonu kent merkezinde 1506 yılında yaptırılan Nasrullah Camii'nde, 2015 yılında restorasyon çalışması başlatıldı. 2 yıl süren çalışmanın ardından cami yeniden ibadete açıldı. Ancak Kastamonu’nun önemli simgelerinden biri olan caminin eski ve yeni görüntüleri arasındaki fark, dikkat çekti. Sosyal medyada birçok kişi caminin restorasyondan önce ve sonraki fotoğraflarını paylaşarak, çalışmaya tepki gösterdi. Restorasyon sırasında cami içindeki süslemeler ve hatların birçoğunun kaybolduğu ileri sürüldü. Restorasyon sırasında caminin avulusundaki tarihi şadırvanın ise havuza dönüştürüldüğü iddia edildi.

'ESKİ HAVASINI SOLUMAK DAHA GÜZELDİ'

İstiklal Marşı'nın TBMM'den önce Mehmet Akif Ersoy tarafından ilk kez okunduğu yer olduğu söylenen Nasrullah Camii'nin son hali, cemaat arasında tepkiye neden oldu. İsmini açıklamak istemeyen bir kişi, "Kastamonu halkı olarak yıllardır burada namazımızı kılarız. Yeni hâli modernliğe uygun bence; fakat eski hâli de Osmanlı dokularını daha çok taşıyordu. Bu hâli de güzel; ama eski havasını solumak daha güzeldi. Ancak yıl 2020 ve caminin buna uygun görünmesini gayet iyi buluyorum" dedi.
 
'YAZIK ETMİŞLER'

Tekirdağ'dan Kastamonu'ya gelerek tarihi camiyi ziyaret eden İsmail Peker ise "İnternette gördüğüm Nasrullah Camii'ni ziyaret etmek istedim. 2-3 yıldır restorasyon halindeymiş; ama orijinal mimariye uygun yapılmamış. Keşke eski hali muhafaza edilseydi, korunsaydı. Şahsen üzüldüm, kireç boya-badana yapılmış. Böyle tarihi bir camiye yazık etmişler" ifadesini kullandı.

Ankara'dan kente gelerek camiyi ziyaret eden Hüseyin Yazıcı ise "Gelmişken tarihi Nasrullah Camii'ni ziyaret etmek istedik. İçeride namazımızı kıldıktan sonra da sosyal medyada camiyle ilgili görüntüleri gördük. Tabii sosyal medya her zaman güvenilir bir kaynak olmuyor, bunu tasdiklemek için kendimiz de inceledik. Ne yazık ki aslına uygun olarak restorasyon yapılmamış. Restorasyon, aslına uygun olarak yenilemek demek; fakat burada böyle bir şey yapılmamış. Çok üzücü. Basit bir müteahhit mantığı ile boya-badana yapılıp geçilmiş. Tarihi mirasımız açısından çok kötü" diye konuştu. (Hürriyet)