Geyve'nin 1909'da nüfusu kaç idi?

1909'da Geyve'nin nüfusu
Marmara Üniversitesi, Coğrafya Bölümü, öğretim görevlisi Prof. Dr. Hamza Akengin ve Marmara Üniversitesi, Coğrafya Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi Begüm Ekici'nin hazırladığı 2019 yılında 1. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi Bildiri Kitabı'nda yer alan "Geyve’de şehirsel gelişme ve coğrafi şartlar arasındaki ilişkinin araştırılması" konulu çalışmaya göre, 1909'da Geyve kasabasının nüfusu sadece 955 kişi idi.

İşte Prof. Dr. Hamza Akengin ve Begüm Ekici'nin Geyve ile ilgili hazırladığı araştırma yazısının "Nüfus Özellikleri" bölümü...

Geyve'nin Nüfus Özellikleri
Geyve tarihin hemen hemen her döneminde büyük ya da küçük ölçekli yerleşmeleri barındırmıştır.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Geyve nüfusunun 17. yy’da üç yüz haneden oluştuğundan bahsetmektedir (Dağlı ve Kahraman, 2005, s.575).

Osmanlıda yapılan ilk nüfus sayımı 1831’de II. Mahmut döneminde yapılmış olup sadece erkek nüfus hesaplanmıştır.

Buna göre Geyve’de 1831’de ki erkek nüfusu 3.787 kişidir (Subaşı, 2015, s.650-652). 1844 yılında Geyve nüfusu bu tarihe ait temettuat defterlerine göre Geyve’nin nüvesini oluşturan Camikebir Mahallesinin hane sayısı 81 olup yaklaşık olarak mahalle nüfusu 405 kişidir (Şengül, 2004, s.1).

Geyve’nin 1863 yılındaki nüfusu ise II. Abdülhamit döneminde Ahmet Vefik Paşa’nın sadaret ile yaptığı yazışmalara göre ise Geyve ve Taraklı ve Dodurga’da ki hane sayısı birlikte verilmiş olup bu sayı 2.920’dir (Kuzucu, 2016, s.600).

1881-82/ 1893 Osmanlı genel sayımında ise kadın ve erkekler birlikte sayılmış ve Geyve’de 32.601 kişinin yaşadığı görülmüştür (Selvi, 2005, s.451). 1906/1907 yılında Geyve nüfusunun Müslümanlar ve Gayrimüslimler ile birlikte toplamda 45.879 kişidir (Cırık, 2016, s.893-894).

İzmit mutasarrıfı Fahreddin Bey’in önemli yerleşim merkezlerinin nüfusunun verildiği 1909 tarihli raporuna göre ise Geyve kasabasının nüfusu toplamda 955 kişidir (Cırık, 2016, s.893-894).

1914 yılı verilerine göre ise Geyve nüfusu 48.187 kişidir (Selvi, 2005, s.452). Özlü’nün çalışmasında incelediği 1340-41 tarihli (1920’lerin başı) Türk Ticaret Salnamesine göre ise Geyve kaza merkezinin nüfusu 1.500 kişi civarındadır (Özlü, 2018, s.1549).

Cumhuriyet dönemindeki Geyve nüfusunun günümüze kadar olan gelişimine bakıldığında ise 1985 yılına kadar sürekli arttığı fakat 1990’da ise bir önceki sayım sonucuna göre 66.373 olan nüfus miktarının 41.331 kişiye düştüğü görülmektedir (Tablo 1). Bu durumun
nedeni önceden Geyve’ye bağlı olan Taraklı ve Pamukova’nın 19 Haziran 1987 Tarih ve 3392 sayılı kanunla Geyve’den ayrılarak ayrı bir ilçe olmasıdır. Böylelikle bu yirmi beş binlik düşüşün sebebi ortaya çıkmaktadır. Bu idari değişiklikten sonra devam eden yıllarda ise
yine nüfus miktarının sürekli bir artış eğiliminde olduğu görülmektedir.

Geyve nüfusunun 1927 yılından bu yana geçen doksan bir yıllık süre zarfı içerisinde 19.114 kişi arttığı görülmektedir.

1990 yılından sonra kır nüfusunda sürekli bir azalma görülmeye başlanmıştır.

2012 yılından sonra ise Alifuatpaşa’da bulunan belde belediyesinin kapanması ardından kır nüfusu ile şehir nüfusu arasındaki fark kapanmış ve artık şehir nüfusu kır nüfusunu geçmiştir.

Bu kanunla birlikte belde belediyesi durumunda bulunan Alifuatpaşa belediyesi kapatılmış ve Geyve’ye bağlanmıştır. Böylece Geyve’nin yedi olan merkez mahalle sayısı sekize yükselmiştir. 22.006 kişi olan nüfusu ise Alifuatpaşa’nın da mahalle olarak katılması ile 27.710 kişiye yükselmiştir.

ADNKS’ye göre 2018 yılı itibari ile 49.760 olan Geyve nüfusunun % 60’ı (19.813) Geyve şehir merkezinde yaşarken % 40’ı köylerde yaşamaktadır (Tablo 1).

Geyve nüfusunun yıllar içindeki değişimini değerlendirirken dikkate alınması gereken hususlardan biride bölgeye belli dönemlerde yurt içinden ve yurt dışından olan göçlerdir. Bu yaşanan göçlerle birlikte Geyve’de uzun yıllar çeşitli dini ve etnik gruplar birlikte yaşamıştır. Fakat bu çeşitlilik Kurtuluş Savaşına kadar devam edebilmiştir. Bu dönemde meydana gelen ayaklanmalar ve çetecilik faaliyetleri yüzünden bölgede yaşayan Ermeniler ve Rumlar başka yerlere göç ettirilmiştir.

Tablo 1: Geyve Şehir ve Kır Nüfusları ve Nüfusa Oranları

Yıllar	Şehir Nüfusu	%	Kır Nüfusu	%	Toplam
1927	2.201	7,2	28.445	92,8	30.646
1935	1.881	5,2	34.519	94,8	36.400
1940	2.130	5,5	37.015	94,5	39.145
1945	2.413	6	38.669	94	41.112
1950	2.278	5,2	41.831	94,8	44.109
1955	2.667	5,7	44.702	94,3	47.369
1960	3.676	7	48.273	93	51.949
1965	5.001	9	50.546	91	55.547
1970	7.235	12,6	50.072	87,3	57.307
1975	7.806	13,5	50.051	86,5	57.857
1980	9.126	15	51.860	85	60.986
1985	10.968	16,5	55.405	83,4	66.373
1990	13.405	32,4	27.926	67,5	41.331
2000	17.318	38,5	27.585	61,4	44.907
2007	19.802	43,2	26.121	56,8	45.923
2008	20.120	45,2	26.509	54,8	46.629
2009	20.316	43,7	26.202	56,3	46.520
2010	20.941	44,8	25.905	55,2	46.846
2011	21.317	45,4	25.575	54,6	46.829
2012	22.006	45	25.776	54	47.782
2013	27.710	57,6	20.461	42,4	48.171
2014	28.040	58,4	20.011	41,6	48.051
2015	28.791	59,6	19.583	40,4	48.374
2016	29.223	60,3	19.273	39,7	48.496
2017	29.585	60,7	19.146	39,2	48.731
2018	29.947	60,2	19.813	39,8	49.760

Kaynak: TÜİK ve ADNKS verileri ile oluşturulmuştur.

Daha sonra ise bölgeye Balkanlardan gelen Türkler yerleştirilmiştir. Geyve şehri toplamda 8 mahalleden oluşmakta olup mahallelere göre nüfus dağılışı şu şekildedir; 2018 verilerine göre nüfus miktarı en fazla olan mahalle Tepecikler Mahallesidir. Bunu 5.708 kişi ile Alifuatpaşa Mahallesi izlemektedir. Nüfusu en az olan mahalle ise 1.209 kişi ile Çeltikler Mahallesidir. Geriye kalan mahallelerin nüfusları ise 2.000 ila 3.800 kişi arasındadır.