Bandırma Vapuru'ndaki Geyveli Kim?

Bağımsız Türkiye Cumhuriyetine giden Yolda çok önemli bir görev yaparak Tarihteki yerini alan Bandırma Vapuru'ndakilerin listesi...

19 Mayıs'ta Samsun'a varan Bandırma Vapuru'nda kayıtlara göre er sınıfında yer alan Ali (Mehmed oğlu) isimli kişinin kim olduğu hala gizemini koruyor.

Genel Kurmay arşivlerinde de yerini alan asker Mehmed oğlu Ali hakkında bugüne kadar bilgi alınamadı.
 
Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun belgelerine göre, Bandırma Vapuru'nda bulunan karargah heyetinin tam listesi aşağıda yer alıyor. Ancak, bu 23 kişinin altısı (Yüzbaşı Behçet, Asteğmen Abdullah, Yedek Subay Tahir, hesap memurları Rahmi ve Ahmed Nuri Efendiler ve Adli Müşavir Ali Rıza Bey hakkında bugün hiçbir bilgi bulunmamaktadır.

01. Dokuzuncu Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa
02. Kurmay Başkanı Albay Kazım Beyefendi (General Kazım Dirik) (1880-1941)
03. Sağlık Müfettişi Albay İbrahim Tali Beyefendi (Milletvekili ve Elçi Dr. İbrahim Tali Öngören) (1875-1952)
04. Kurmay Binbaşı Hüsrev Bey (Asker ve Büyükelçi Hüsrev Gerede) (1879-1951)
05. Kurmay Binbaşı Arif Bey (İzmir Suikastı olayında İstiklal Mahkemesi kararıyla idam edilen Ayıcı Arif Bey) (1882-1926)
06. Topçu Müfettişi Binbaşı Kemal Bey (Korgeneral Kemal Doğan) (1879-1951)
07. Sıhhiye Müfettişi Muavini Binbaşı Refik Bey (Başbakan Dr. Refik Saydam) (1881-1942)
08. Yaver Piyade Yüzbaşı Cevad Efendi (Atatürk'ün yaveri ve Milletvekili Cevad Abbas Gürer) ( 1887-1943)
09. Yaver Piyade Yüzbaşı Mustafa Efendi (Tokat Milletvekili Mustafa Sabri Süsoy) (1876-1934)
10. Yaver Piyade Yüzbaşı Ali Şevket Efendi (Gümüşhane Milletvekili Ali Şevket Öndersev) (1884-1940)
11. Piyade Yüzbaşı Mümtaz Efendi (Yüzbaşı Ali Mümtaz Tünay) (1886-1946)
12. Piyade Yüzbaşı İsmail Hakkı Efendi (Başbakanlık Özel Kalem Müdürü İsmail Hakkı Elde) (1886-1943)
13. Tabib Yüzbaşı Behçet Efendi
14. Piyade Asteğmen Hayati Efendi (Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü Hayati Bey) (1892-1926)
15. Piyade Asteğmen Arif Hikmet Efendi (Tümgeneral Arif Hikmet Gerçekçi) (1894-1970)
16. Yaver Topçu Üsteğmen Muzaffer Efendi (Atatürk'ün Emir Subayı ve Güresun Milletvekili Muzaffer Kılıç) (1897-1970)
17. Asteğmen Abdullah Efendi
18. Adli Müşavir Ali Rıza Bey
19. Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi
20. Tabur Hesap Memuru Ahmet Nuri Efendi
21. Katip Faik Efendi (Sağlık Bakanlığı Memuru Faik Atbars) (1880-1945)
22. Yedek Subay Tahir Efendi
23. Katip Memduh Efendi (Cumhurbaşkanlığı memuru Memduh Atasev) (1895-193?)

GEMİDE BULUNAN GÖREVLİLERİN LİSTESİ
01. Osman Nuri oğlu Ali Faik Efendi (kıdemli çavuş)
02. İbrahim İzzet oğlu Atıf (kıdemsiz çavuş)
03. Aydınlı Ali oğlu Musa (çavuş)
04. Konyalı Mustafa oğlu Kemal (çavuş)
05. Konyalı Kemal oğlu Mustafa (çavuş)
06. Sivaslı Ali oğlu Rıfat (onbaşı)
07. Sivaslı Rıfat oğlu Ali (onbaşı)
08. Çatalcalı Teyfik oğlu Adem (onbaşı)
09. Sincanlı Hüseyin oğlu Mehmed (er)
10. Sincanlı Ahmed oğlu Emin (er)
11. Sincanlı Mustafa oğlu İsmail (er)
12. Sincanlı İbrahim oğlu Ömer (er)
13. Alanyalı Kerim oğlu Mehmed (er)
14. Sungurlulu Hasan oğlu Elvan (er)
15. Geredeli Mehmed oğlu Mehmed (er)
16. Mudurnulu Mehmed oğlu Durmuş (er)
17. Geyveli Mehmed oğlu Ali (er)
18. Geredeli Şakir oğlu Nuri (er)
19. Akhisarlı Hasan oğlu Hüseyin (er)
20. Tokatlı Abdullah oğlu Mehmed (er)
21. Divrikli Abdullah oğlu Musa (er)
22. Kadıköylü Mehmed oğlu Hasan (er)
23. Yenihanlı Bekir oğlu Mahmud (er)
24. Üsküdarlı İhsan oğlu Mehmed Lütfi (er)
25. İzmirli Abdullah oğlu Ali (er)

MUSTAFA KEMAL PAŞA BANDIRMA VAPURU’NDA
‘Samsun’da 100 Yıl Önce Bugün’ adlı yazı dizimizin bugünkü bölümünde, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkmak üzere son hazırlıklarını ve Galata Rıhtımı’ndaki anıları ve Gazi’yi taşıyan Bandırma Vapuru’nun kaptanının tarihi anlatımları..

16 Mayıs Cuma günü Mustafa Kemal, Cuma Selamlığı merasimine katıldı. Oradan Yıldız’da Hamidiye Cami’nin hünkâr mahfelinde padişah tarafından huzura kabul edildi. Görüşmenin sonunda kendisine üzerine sultanın isminin baş harflerinin işlendiği altın bir kol saati hediye edildi. Ardından Mustafa Kemal kurmaylarıyla Bandırma Vapuru’na bindi. Osmanlı Harbiye Nazırlığı’ndaki İngiliz İrtibat Subayı John G. Bennett, Mustafa Kemal ve maiyetinin yol iznini imzalamadan önce tereddüt etti. Ama üsleri kendisine Mustafa Kemal’in sultanın güvenini kazanmış olduğunu söyledi. Gemi limandan ayrılmadan önce İtilaf devletlerinin denetim görevlileri kaçak malzeme olup olmadığını kontrol ettiler. Kontrol sırasında Mustafa Kemal’in “Ahmaklar! Biz kaçak eşya veya silah götürmüyoruz azim ve iman götürüyoruz. Bunlar bir milletin istiklal aşkını ve mücadele azmini takdir edemezler. Bütün güvendikleri maddi kuvvettir” diye bağırdığı anlatılır. 

MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN ANILARINDA O GÜN
 “…Hemen karar verdim, otomobile atlayarak Galata rıhtımına geldim. Baktım ki rıhtıma yanaşmış olacağını sandığım vapur, uzaklardadır. Sandallarla vapura  gittik. Kaptana yola çıkmak için emir verdimse de Kızkulesi açıklarında muayeneye tabi tutulduk. Birkaç ecnebi zabit ve askeri bizi yoklayacaklardı. Muayene uzayıp gitti. Gelip gidildiğine göre acaba bunlarla şehirdekiler arasında bir muhabere mi vardı? Maksat beni tevkif etmekse, bütün bu şeylere lüzum yoktu, sıkılıyordum.  Bir kararsızlık da olabilir, diye düşündüm. Bundan istifade edebilmek için kaptana hareket hazırlıklarını çabuklaştırmasını söyledim. "Yirmi yedi yıllık ihtiyar kaptan demir aldırmaya başladı.  Ben kaptan yerinde idim. Zabit ve askerler dışarı çıktılar. Hareket ettik. Karadeniz boğazından çıkarken, kaptana tehlikeli ihtimalleri anlattım. Cevap verdi: "-Ne aksi, dedi, bu denizi pek iyi tanımam, pusulamız da biraz bozuk. .. " Mümkün olduğu kadar kıyıları takip etmesini tavsiye ettim. Çünkü bundan sonra benim tek istediğim, Anadolu'nun bir kara parçasına ayak basmaktan ibaretti.

BANDIRMA VAPURU'NUN HAZİN HİKAYESİ
1878'de İngiltere'deki Hutson and Cardett tezgâhlarında inşa edilen, o zaman adı "Trocadero" olan ve bir ara "Kyma" ismi verilen Bandırma vapuru 1919 Mayıs'ındaki Samsun görevinden sonra, altı yıl boyunca posta vapuru olarak çalıştı. 1924'te arızalanan Bandırma bir türlü tamir edilemeyince Haliç'teki gemi bozmacısı İlhami Söker'e satıldı ve 1925'te dört ay içerisinde parçalandı.