Milli Mücadele'de Geyve (11)

ALİ FUAT PAŞA KOLORDU EMRİNİ YAYINLAR

20 Mayıs 1920 günü Damat Ferit Paşa ve Erkân-ı Harbiye Reisi Kiraz Hamdi Paşa, Kuva-yı İnzibatiye’yi teftiş etmek ve bu kuvvetlerin Milli Kuvvetler karşısında kazandığı başarıyı yerinde görmek amacıyla ( Anzavur’un Doğançay çarpışmaları sırasında İstanbul’a bildirdiği rapora istinaden.) İzmit’e gelirler. İzmit halkı yapılan karşılama törenine katılmadığından, Anzavur’un rapor ettiği gibi bir başarı olmadığını gören Damat Ferit İstanbul’a geri döner. 22 Mayıs 1920 tarihinde Anzavur Adapazarı’ndan Damat Ferit Paşa’ya bir telgraf çeker. ‘’ …. …. günü edilen muharebede hayvanım yıkılıp altında kalan ayağım ezilmiş olduğundan tedavi ettirmek üzere yüksek izninizle Dersaadet’e hareket eylediğim mâruzdur.’’ Anzavur, Adapazarı’ndan ayrılarak İstanbul’a gider.
Geyve’ye yapılan saldırı bertaraf edilmişti. Şimdi sıra bölgedeki Kuva-yı İnzibatiye’yi ve diğer asi kuvvetlerini tamamen temizlemekteydi. Bunun için çağrılan Çerkez Ethem ve diğer kuvvetler de Geyve’ye ulaşmış durumdaydılar. Bu gelen kuvvetlerden 70. Alay komutanın dokuz yaşındaki kızı Nezahat’ın Gavur Ali ile karşılaşması şöyle olmuştur.
Nezahat Onbaşı olarak bilinen dokuz yaşındaki Nezahat annesi öldüğünden babasıyla kalmak zorunda kalmıştır. Babası Albay Hafız Halit Bey 70. Alay kumandanıdır. Birliği bölgedeki mücadeleye katılmak için Geyve’ye gelmiştir. Kızı Nezahat’da beraberindedir. Bu günleri Nezahat Hanım, Tarih ve Coğrafya Mecmuası’na şöyle anlatmıştır:
‘’Bir akşam üstüydü. Çadırın önünde oturmuş, babamın ceketindeki sökükleri dikiyordum. Birden silah çatırtıları duyuldu. Bütün bölükler silah başı yaptılar, ileriye keşif kuvvetleri gönderildi. Babam da hazırlıklarını bitirerek yanıma geldi:
- Haydi, dedi; benimle gel.
- Nereye gidiyoruz?
- Askerlikte sual sorulmaz. Verilen emirler yapılır.
- İyi ama ben askermiyim?
- Şu dakikadan itibaren askersin.
Hiç bir cevap hayatımda bu derece beni sevindirmemişti. Demek ki babam beni artık asker olarak kabul ediyordu. İçimde sevinç bulutları dalgalana dalgalana hazırlıklarımı bitirdim, bölüklerin toplandıkları yere doğru koştum. Silah sesleri hâlâ duyuluyordu.
Bölükler emir aldıktan sonra yürüyüş koluna geçtik. Birkaç saat sonra keşif bölüğü döndü. Yanlarında çopurlu poturlu ve silahlı bir sürü insan vardı. Bunlar çetelermiş. Reisleri de Gavur Ali diye anılan biri. Biraz evvel silah atanların bunlar olduğu anlaşılmıştı. Meğer bu adamlar bir köy civarından geçerlerken hep böyle yaparlarmış. Gavur Ali’yi babamın yanına getirdiler. Babam sordu:
-Kimsiniz siz? Bu silah sesleri nedir?
-Ben Gavur Ali; biz de sizdeniz. Baskın yapmak için cephanemiz kalmadı. Bize cephane verin.
-Ya duyduğum silah sesleri neydi?
-Köy kenarından geçiyordum, bizimkiler aşka geldi.
-Ben, keyif için mermi yakanlara cephane vermem. Bir tek kurşunun bile bu gün
için kıymeti vardır.
Çeteciler babamın bu sözlerinden memnun olmadılar, homurdana homurdana uzaklaştılar. ‘’

22 Mayıs 1920 günü Ali Fuat Paşa yapılacak olan taarruz için Geyve’de şu kolordu emrini yayınlar:
‘’ 1- Allah’ın yardımına dayanarak yarınki, 23 Mayıs 1920 gününden itibaren asilerin temizlenmesine başlanacaktır.
2-Bu gün işgal etmekte bulunduğumuz Geyve Boğazının iki tarafındaki araziden Sakarya doğusunda Değirmendere – Hamidiye (Çınardibi) – Kumbaşı ve Sakarya batısındaki İlmiye – İkramiye – Bıçkı hattının ve Geyve kuzeydoğusundaki Saraçlıüstü – Çelâller – Taraklı ve Bolu’nun kuzeyindeki bütün bölge muhalefet ve ayaklanma bölgesi kabul edilmeli, temizlik yapılmalıdır. Çataltepe civarında Boztepe Lazlarından hiç olmazsa bir kısmının asilerle birlikte hareket ettikleri de anlaşılmıştır.
3-Genel harekâtı, Ethem Bey kumandasındaki tedip kuvvetleri yapacaktır. 24. Tümen emrindeki nizamiye ve milli kuvvetler müfrezeleri de bu harekâtı yan ve gerileri tutmak suretiyle örtecekler ve emniyeti sağlayacaklardır.
4-Genel harekâtın ilk hedefi Adapazarı – Sapanca ve Kasaba mıntıkalarını ve ondan sonra gecikmeksizin Hendek ve havalisini işgal etmek ve Mudurnu grubunun Bolu Dağı’ndan Düzce üzerine harekâtı esnasında Hendek’ten aynı surette Düzce’ye ilerleyerek en mühim isyan mıntıkası bu suretle iki taraftan tazyik ve tedip olunmalıdır.
5-Bunun için
a.Ethem Bey tedip kuvveti yarınki, 23 Mayıs 1920 günü Sakarya’nın her iki tarafından Adapazarı’na ilerleyecek ve Adapazarı ile Sakarya ve Yavaş Çay’ı kanalı köprüleri işgal edecektir. Ethem Bey’in Sakarya doğusundan ilerleyecek olan koluna Eskişehir’in Albayrak müfrezesiyle Konya’nın Arnavut müfrezesi de katılacaktır. Bu iki müfreze bu geceden itibaren Yeniköy’de Kışla Çay’ına toplanacak ve müfrezelerin kumandanları yarınki 23 Mayıs 1920 sabahleyin saat beş buçuktan itibaren Doğançay’da Sakarya’nın doğusundan ilerleyerek Ethem Bey müfrezesinin kumandasından emir alacaklardır.
b.Rauf Bey kumandasındaki Şark Milli Müfrezeleri Değirmendere ve kuzey batısındaki işgal etmekte oldukları sırtları yine elde bulundurarak, Çınardibi – Hamidiye tarafındaki müfrezelerini Sakarya’nın doğusundan ilerleyecek olan kolun şark yanını örtecek ve emniyetini sağlayacak surette Değirmendere’nin kuzey batısındaki köylere doğru sürecektir.
c.Yüzbaşı Mesut Bey komutasındaki Demir, Ömer ve Süleyman Kaptan çeteleri ve Bilecik Kuva-yı Milliyesi ile birlikte yarınki 23 Mayıs 1920 günü şafakla beraber İkramiye – Bıçkı üzerinden Sapanca’nın batısına ilerleyerek Sapanca’yı göl ile dağlar arasında batıya doğru tıkayacaktır. Bu kol yine yarın boğaz tarafından gönderilecek bir piyade taburu ile takviye edilecek ve şayet yapılacak keşif ateşi neticesinde topa ihtiyacı hasıl olursa ayrıca bir de kudretli dağ topu gönderilecektir.
d.24. Tümen birliklerinden halen 143. Piyade Alayı emrinde bulunan üç tabur ile sahra bataryası (iki top) ve kudretli dağ topu yarınki 23 Mayıs 1920 günü Arifiye ve Sapanca istikametlerinde ilerleyecek surette beş buçuktan itibaren şimdiki mevzilerinde ve bu mevzilerin gerisinde hazır bulunacaklardır. Sağ yanda halen 70. Alay kumandanı emrinde bulunan 70. Alayın 3. Taburu ile Kuva-yı Milliyesi yarın için bulunduğu mahalde kalarak ihtiyacı temin edecektir. Şimdiki İstihkâm Bölüğü 143. Alaydan 2. Tabur’u ve buradaki cebel topu Geyve İstasyonunda kalarak 143. Alay’ın 2. Tabur’u bir müfrezesiyle istihkâm bölüğünün bulunduğu tepeyi işgal edecek ve Saraçlı’da istihkâm bölüğünden bir müfreze yayla üstünde geçit yerlerinde kalacaklardır.
6-Karamürsel havalisindeki İznik Kuva-yı Milliyesi Bahçecik havalisine ilerleyerek İzmit Körfezi ile Büyükderbent arasındaki sahayı işgal etmek ve Sapanca civarındaki müfrezelerimizle irtibat kurmak emrini almıştır.
7-24. Tümen Ethem Bey Kuve-i tedibiyesinin iki günlük ekmek ve arpasını bu günden vererek ve bütün birlikleriyle Kuva-yı Milliye üzerinde iki günlük yiyecek bulunduracak ve en azından üç günlük iaşelerini de şimdiden hazır bulundurarak istendiği anda birliklere verecektir. Yollardaki cephanenin takip ve getirilmesi son derece mühimdir. Tümen bu konuda beni daima haberdar edecektir.
8-Bütün müfrezelerde kolordu flaması gibi üstü yeşil, altı kırmızı bayrak bulundurulacaktır. Yanlışlığa meydan vermemek için asilerin dahi kullanabileceği Osmanlı bayrağı bulundurulmayacaktır.
9-Ben yarınki 23 Mayıs 1920 gününden itibaren maiyetimdeki süvari bölüğü ile birlikte Yörük köyünde bulunacağım.’’

Hazırlıklarını tamamlayan milli kuvvetler bu kolordu emrinin tatbiki için harekete geçer.

Arif Öztürk