‘’KÖYÜNÜZDE EŞKİYA VARDIR’’
Yunanlılar Batı Anadolu’yu işgale başlamışlar, ciddi bir direnişle karşılaşmamışlardır. Rumlar değişik organizasyonlarla işgalci Yunan kuvvetlerine para, asker vb kaynaklar yaratma çabası içerisindedir. Rum ahali yaşadığı topraklarda ihanete itilmiştir.
Şile, İzmit Geyve, bölgelerinde İngiliz ve Yunan himayesinde çeteler organize edilmiştir. Geyve’nin kuzey doğusunda bin iki yüz haneli Ortaköy, Eşme, Küçük Saraçlı, Burhaniye Rum ahalinin yaşadığı köylerdir.
Özellikle Ortaköy’de Rumların çeteleşme içine girdikleri belgelidir. Bu çetelerin bölgede asayişsizlik çıkararak İngiliz ve Yunan işgaline zemin hazırlama çabasında oldukları malumdur. Bu çetelerin faaliyetleri ile ilgili Osmanlı arşivlerindeki belgelerden yararlanarak birkaç örnek anlatabilirim.
Ağustos 1919‘da Rum çetesi Geyve Cendere köyüne baskın yapmış, Balcı Mustafa’yı öldürüp ahaliden para gasp etmiştir (BOA DH EUM AYŞ 22/58) (Tarih 26.Z.1337).
Ortaköylü Sarindioğlu Aristidi Rumlardan bir çete oluşturmuş, Geyve havalisinde faaliyet göstermektedir. Bu çete 5 şubat 1920'de Burhaniye köyünü basmış, köyden para gasp ederek bir kişiyi öldürmüş, bir kişiyi yaralamıştır (BOA DH EUM AYŞ 34/32) (Tarih 15.C.1338).
Geyve Kaymakamı Hamdi Namık Bey Geyve’ye ilk geldiğinde gördüğünü şöyle yazmıştır:
‘’Geyve İstasyona geldiğimde iki Laz’ı silahla gezerken gördüm. Jandarma Kumandanı Esat Bey’e nedenini sordum. O da Rumlar burada taşkınlık yapıyor. Onun için jandarma kuvveti yetersiz olduğundan görevlendirildiler dedi. ‘’
Rum gençleri Yunan ordusunda asker olmaya sevk edilmektedir. Geyve Ortaköy’de bulunan bu çetelerin bertaraf edilmesi gerekliliği ortadadır. 10-11 Nisan 1920 tarihinde Geyve Milis kuvvetleri ve Yarbay Mahmut kuvvetleri günlerden cumartesi Ortaköy’ü abluka altına alırlar. Çetelerin teslim olmasını isterler. Eşkıyalar kiliseye sığınmış, bir türlü teslim olmamaktadırlar. Milli kuvvetler sivil halkın zarar görmemesi için Ortaköy halkının arkasına saklanmış çeteleri bertaraf edememektedirler. O gün orada bulunan Kaymakam Hamdi Namık Bey olayı şöyle anlatıyor.
’’O sırada bin ikiyüz haneden ibaret bulunan ve hakim bir tepe üzerinde yapılmış olan (Ortaköy) ismini taşıyan Rum köyünde bazı eşkıya türemişti. Bunların tedibi farz olmuştu. Çünkü burada köylülerin himayesiyle hem adi hemde siyasi suçlar işleniyordu. Milis kuvvetleriyle köyü abluka ettik. Şakiler kiliseye sığınmışlardı. Bizi üç gün meşgul etmişlerdi. Bir türlü teslim olmuyorlardı. Yarbay Mahmut Bey bir neferin burnunun kanamasını istemiyordu. Bu hal benim âsabımı bozmuştu. Mahmut Bey’e dedimki:
-Sen askerini geri çek, ben milis kuvvetlerimle bu köyü işgal edeceğim. Çünkü bu benim ağrıma gidiyor.Üç buçuk şaki günlerden beri bizi uğraştırıyor.
Köyde bulunan Metropolit vekiline:
- Köyünüzde eşkıya vardır. Bunların derdesti için köye hücum etmeğe mecburum. Hükümete sadık namuslu ve masum halk bir saat içinde köyü terk etmezler ise mesuliyeti tamamen sana ve kendilerine aittir, diye tezkere yazdım. Yarım saat sonra önlerinde beyaz bayrak olduğu halde halk hercü merç içinde köyden çıkmaya başlamışlardı. Milis kuvvetleri bir saat içinde neticeyi istihsal etmişlerdir.’’
Bu olaya katılan Geyveli gazilerin anlattıklarına göre Ortaköy’de çok miktarda silah, cephane, makineli tüfek ele geçirilmiştir. Söyledikleri şöyledir: ‘’Eğer biz onları bertaraf etmeseydik onlar bizi bertaraf ederler ve ne diğer isyanları nede Geyve Boğazı’nı tutabilir, Yunanlıları da Boğaz’da durduramazdık. ‘’
Bu olaylar sırasında Rum çetelerinin sivil halkı kalkan olarak kullanmaları ve Gavur Ali gibi milli kuvvetten görünen çetelerin zalimlikleri sivil Rum ahalinin açı çekmesine neden olmuştur. Zaten Gavur Ali de kısa bir zaman sonra Adapazarı’nda Ankara’nın talimatıyla idam edilmiştir.
Arif Öztürk
FACEBOOK YORUMLAR